prof. dr hab. Grzegorz Ziółkowski

Profesor w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM

Naukowiec, nauczyciel, reżyser teatralny, wydawca, tłumacz, redaktor i współredaktor szeregu publikacji.

W ramach grantu Narodowego Centrum Nauki w programie OPUS 22 realizuje obecnie projekt badawczy: The Performative Realm of ‘Colonia Dignidad’, the German Enclave in Chile, in Historical and Political Contexts (2021/43/B/HS2/00360).

Autor monografii Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018), stanowiącej podsumowanie projektu badawczego wspieranego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu OPUS. Za tę publikację otrzymał Nagrodę im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego (2019) oraz Nagrodę JM Rektora UAM I stopnia za osiągnięcie naukowe. Książka ta nominowana była również do nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za najlepszą publikację książkową z zakresu wiedzy o dramacie, teatrze i widowiskach, wydaną w roku 2018. W lutym 2020 roku publikacja ta ukazała się nakładem wydawnictwa Routledge w uaktualnionej wersji, zatytułowanej A Cruel Theatre of Self-Immolations: Contemporary Suicide Protests by Fire and Their Resonances in Culture (tłumaczenie Jan Szelągiewicz).

Prof. Ziółkowski jest współredaktorem zeszytów specjalnych „Theatre, Dance and Performance Training” pt. Martial Arts Revisited (razem z prof. Paulem Allainem z University of Kent, Canterbury, Wielka Brytania; vol. 13, 2022 nr 3); „Polish Theatre Perspectives” pt. Voices from Within: Grotowski’s Polish Collaborators (razem z prof. Allainem; 2015); „Performance Research” pt. On Performatics (razem z prof. Richardem Goughem z Aberystwyth University, Wielka Brytania; vol. 13, 2008 nr 2) i „Contemporary Theatre Review” pt. Polish Theatre after 1989: Beyond Borders (razem z prof. Allainem; vol. 15, 2005 nr 1).

Autor książek o Peterze Brooku (Teatr Bezpośredni Petera Brooka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000) i Jerzym Grotowskim (Guślarz i eremita. Jerzy Grotowski: od wykładów rzymskich (1982) do paryskich (1997–1998), Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007) oraz tłumacz na język polski ich publikacji (odpowiednio: The Shifting Point / Ruchomy punkt, 2005 i Towards a Poor Theatre / Ku teatrowi ubogiemu, 2007). Monografia Teatr Bezpośredni Petera Brooka wyróżniona została nagrodą polskiej sekcji International Theatre Institute ITI dla najlepszej polskiej książki teatrologicznej opublikowanej w 2000 roku. Współredaktor (razem z prof. Paulem Allainem i prof. Georges’em Banu z Sorbonne Nouvelle – Paris II, Francja) antologii tekstów Petera Brooka Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim (Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007; wyd. ang.: With Grotowski: Theatre is Just a Form, Wrocław, The Grotowski Institute, 2009; 2 wyd. pol.: Z Grotowskim. Teatr jest tylko formą, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2015). Książka ta ukazała się również w językach farsi i francuskim.

Stypendysta The British Council (1994–95), Miasta Poznania (1996), Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (1998) i The Fulbright Foundation (2002–03). Nagrodzony przez JM Rektora UAM za działalność naukową (2009), dydaktyczną (2013) i wybitne osiągnięcie naukowe (2019).

W latach 2004–09 Dyrektor Programowy Ośrodka Grotowskiego, a potem Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, w którym m.in. rozwijał działalność wydawniczą, współtworzył międzynarodowy kurs aktorski Atelier (2007–09) i współprogramował Rok Grotowskiego 2009, odbywający się pod patronatem UNESCO.

Kierował Biurem Poszukiwań Teatralnych i Teatrem Rosa w Poznaniu. Prowadził zajęcia aktorskie w Anglii, Armenii, Austrii, Chile, Chinach, Iranie, Katalonii, Korei Południowej, na Malcie i w Rumunii. W latach 2012–17 prowadził w Poznaniu Pracownię ROSA oraz Acting Techniques Intensive Seminar ATIS. Kierował poszukiwaniem teatralnym Pracowni ROSA Wsłuchanie w PULS (2015–16), zrealizowanym w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, w którego ramach opublikował Dwugłos O CISZY oraz Teksty OD SERCA (po polsku i po angielsku, nowe wydanie 2021). W Pracowni wyreżyserował dwa przedstawienia teatralne: TAZM Milczenie światła (2012–16) i SERCE Cisza wieloboku (2015–16). Pierwszy ze spektakli odwoływał się do opartej na faktach powieści Tahara Ben Jellouna To oślepiające, nieobecne światło o okrutnym marokańskim więzieniu Tazmamart. Drugi – do motywów z dramatu Wajdi Mouwada Pogorzelisko o niszczącym wpływie wojny na indywidualne ludzkie losy. Współtworzył i konsultował prace artystów teatru z Chile, Katalonii, Iranu i Rumunii.

Publikacje

  • Allain, Paul, Thomas Wilson and Grzegorz Ziółkowski. “Editorial”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 347–351. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2102730.
  • Allain, Paul, and Grzegorz Ziółkowski. “Interview with Adrian Lester: Taekwondo and Actor Training”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 375–382. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2114781.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Is the Readiness All? Revisiting Martial Arts in Actor Training”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 354–368. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2085782.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “‘Let Go Lightly’: The Absent Presence of Taijiquan in the Artistic Practice of ROSA and ATIS”. Theatre, Dance and Performance Training, 2022, vol. 13, no. 3, pp. 369–374. Doi: https://doi.org/10.1080/19443927.2022.2102747.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Brook jest…”. 4 Jul 2022. https://amu.edu.pl/wiadomosci/aktualnosci/komunikaty-prasowe/brook-jest.
  • Ziółkowski, Grzegorz (compiler). “Martial Arts Revisited: Bibliography”. 1 Jun 2022. http://theatredanceperformancetraining.org/2022/06/martial-arts-re-visited-bibliography/.
  • Ziółkowski, Grzegorz (compiler). “‘Voices Advocating Martial Arts in Actor Training”. 1 Jun 2022. http://theatredanceperformancetraining.org/2022/06/voices-advocating-martial-arts-in-actor-training/.
  • Otto, Wojciech and Grzegorz Ziółkowski, editors. The Paper Bridge: Contemporary Theatre and Film Interconnections Between Japan and The West. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021, pp. 180. ISBN (print) 978-83-232-3958-1, ISBN (PDF) 978-83-232-3959-8. DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323239598.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Cultivating the Art of Dying: Margaret Edson’s ‘W;t’ Between Page and Screen.” Przestrzenie Teorii, vol. 36, 2021, pp. 175–195. ISSN 16446763. DOI: 10.14746/pt.2021.36.11. See PDF.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Documentary Filmmakers Confront Trauma: An Interview with Marianne Hougen-Moraga and Estephan Wagner.” Journal of Scandinavian Cinema, vol. 11, no. 3, 2021, pp. 267–282. ISSN 20427891. Online ISSN 20427905. DOI: https://doi.org/10.1386/jsca_00052_7.
  • Ziółkowski, Grzegorz. Teksty OD SERCA. 2nd revised and expanded edition, Poznań: 2021, pp. 88.
  • Ziółkowski, Grzegorz. Texts FROM THE HEART. 2nd revised and expanded edition, trans. the author with Paul Allain, Poznań: 2021, pp. 88.
  • Ziółkowski, Grzegorz. A Cruel Theatre of Self-Immolations: Contemporary Suicide Protests by Fire and Their Resonances in Culture, trans. Jan Szelągiewicz, London-New York: Routledge, 2020, pp. 292. ISBN 9780367180645, eBook ISBN 9780429059377. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429059377.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Echa protestacyjnych samospaleń w kulturze współczesnej. Wybrane przykłady.” Autodestrukcja. Sytuacje graniczne we współczesnej kulturze, edited by Ewa Rudnicka and Halszka Witkowska, Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, pp. 160–175. ISBN (print) 9878323542650.
  • Ziółkowski, Grzegorz. “Humanistyka przeciwko wirusom.” Siła humanistyki. Uniwersytet Łódzki, 27 May 2020. https://www.uni.lodz.pl/aktualnosc/szczegoly/sila-humanistyki-prof-grzegorz-ziolkowski.
  • Grzegorz Ziółkowski, Nekro(-log-o-)s. Kilka uwag po lekturze książki Ewy Domańskiej „Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała”, „Performer” 2018 nr 15, ISSN 2544-0896.
  • Grzegorz Ziółkowski, Okrutny teatr samospaleń. Protesty samobójcze w ogniu i ich echa w kulturze współczesnej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018, ss. 631.
  • Grzegorz Ziółkowski, Grotowski Jerzy, hasło w Słowniku biograficznym teatru polskiego, 1910–2000, t. 3, Instytut Teatralny Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2017, s. 349–352.
  • Grzegorz Ziółkowski, Metoda, [w:] Magdalena Grenda, Alternatywny słownik terminów treningu teatralnego, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2017, ISBN 978-83-64902-34-5, s. 74.
  • Grzegorz Ziółkowski, Dwugłos O CISZY, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2016, ss. 244.
  • Grzegorz Ziółkowski, Teksty OD SERCA, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2016, ss. 48.
  • Grzegorz Ziółkowski, Texts FROM THE HEART, trans. by the author with Paul Allain, Wrocław: The Grotowski Institute, 2016, pp. 48.
  • Peter Brook, Z Grotowskim. Teatr jest tylko formą, pod red. Paula Allaina, Georges’a Banu i Grzegorza Ziółkowskiego, opracowanie Grzegorz Ziółkowski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2015, ss. 120.
  • Voices from Within: Grotowski’s Polish Collaborators, a special issue of Polish Theatre Perspectives, ed. Paul Allain and Grzegorz Ziółkowski, London, Wrocław: The Grotowski Institute, Theatre and Performance Across Cultures TAPAC, 2015, pp. 164.
  • Grzegorz Ziółkowski, Trening aktorski, hasło w internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego, www.encyklopediateatru.pl/hasla/186/trening-aktorski, 2015.
  • Grzegorz Ziółkowski, Warsztaty teatralne, hasło w internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego, www.encyklopediateatru.pl/hasla/188/warsztaty-teatralne, 2015.
  • Grzegorz Ziółkowski, Podróż teatralna jako barter, [w:] Tysiąc i jedna noc. Związki Odin Teatret z Polską, wstęp i redakcja Zofia Dworakowska, opracowanie Monika Blige, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2014, s. 114–123.
  • Grzegorz Ziółkowski, Samospalenie: akt-widowisko. Kilka słów o sprawczej mocy (pewnej) fotografii, „Prace Etnograficzne” 2014, tom 42, z. 2, s. 123–134.
  • Grzegorz Ziółkowski, Z perspektywy piwnicy. Étienne Decroux – przypomnienie, [w:] Ko-mediana. Prace ofiarowane Profesor Dobrochnie Ratajczakowej, pod red. Ewy Guderian-Czaplińskiej i Krzysztofa Kurka, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2013, s. 275–289.
  • La sacra canoa: Rena Mirecka dal Teatro Laboratorio di Jerzy Grotowski al parateatro, a cura di Zbigniew Jędrychowski, Zbigniew Osiński e Grzegorz Ziółkowski, edizione italiana a cura di Pier Pietro Brunelli e Luisa Tinti, Roma: Bulzoni Editore, 2010, pp. 249.
  • Grzegorz Ziółkowski, Półwiecze Teatru Laboratorium, [w:] Grotowski – Cieślak. Spojrzenia, pod red. Małgorzaty Leyko i Macieja Michalskiego, Miejska Biblioteka Publiczna, Kalisz 2010, s. 47–51.
  • Peter Brook, With Grotowski: Theatre is Just a Form, ed. Paul Allain, Georges Banu and Grzegorz Ziółkowski, Wrocław: The Grotowski Institute, 2009, pp. 120.
  • 2009 L’Année Grotowski, The Grotowski Year 2009, a special issue of Le Théâtre en Pologne, The Theatre in Poland, Grzegorz Ziółkowski, 2008, nos. 3–4, pp. 60.
  • On Performatics, a special issue of Performance Research, ed. Richard Gough and Grzegorz Ziółkowski, vol. 13, 2008, no. 2 (June), pp. 150.
  • Grzegorz Ziółkowski, Guślarz i eremita. Jerzy Grotowski: od wykładów rzymskich (1982) do paryskich (1997–1998), Instytut Grotowskiego, Wrocław 2007, ss. 475.
  • Grzegorz Ziółkowski, Grotowski w Collège de France, [w:] Tradycja romantyczna w teatrze polskim (red. Dariusz Kosiński, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2007, s. 199–226.
  • Peter Brook, Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim, wybór Georges Banu i Grzegorz Ziółkowski, opracowanie Grzegorz Ziółkowski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2007, ss. 119.
  • Tadeusz Burzyński, Mój Grotowski, wybór i opracowanie Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, posłowie Janusz Degler, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2006, ss. 406.
  • Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium, red. Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, wstęp Grzegorz Ziółkowski, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2006, ss.628.
  • Essere un uomo totale: Autori polacchi su Grotowski. L’ultimo decennio, ed. Janusz Degler e Grzegorz Ziółkowski, Pisa, Titivillus Edizioni, 2005, pp. 342.
  • Georgij Iwanowicz Gurdżijew, zeszyt specjalny „Kontekstów. Polskiej Sztuki Ludowej”, red. Grzegorz Ziółkowski, 2005, nr 2, s. 7–75.
  • Mei Lanfang. Mistrz opery pekińskiej, red. Ewa Guderian-Czaplińska i Grzegorz Ziółkowski, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2005, ss. 222.
  • Polish Theatre after 1989: Beyond Borders, a special issue of Contemporary Theatre Review, ed. Paul Allain and Grzegorz Ziółkowski, vol. 15, 2005, no. 1, pp. 145.
  • Grzegorz Ziółkowski, Przeklęte exemplum – „Tymon Ateńczyk”, [w:] Czytanie Szekspira. Interpretacje, pod red. Jacka Fabisiaka, Marty Gibińskiej, Ewy Nawrockiej, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, s. 485–492.
  • Peter Brook, Jean-Claude Carrière, Jerzy Grotowski, Georgij Iwanowicz Gurdżijew, red. Jarosław Fret i Grzegorz Ziółkowski, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2001, ss. 80.
  • Jerzy Grotowski, zeszyt specjalny „Pamiętnika Teatralnego”, red. Grzegorz Janikowski i Grzegorz Ziółkowski, 2001, nr 1–2, ss. 348.
  • Jerzy Grotowski, zeszyt specjalny „Pamiętnika Teatralnego”, red. Jarosław Fret, Grzegorz Janikowski i Grzegorz Ziółkowski, 2000, nr 1–4, ss. 707.
  • Teatr: ciało i cień, red. Ewa Guderian-Czaplińska i Grzegorz Ziółkowski, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2000, pp. 239.
  • Grzegorz Ziółkowski, Jacques Lecoq – między mimem a teatrem gestu, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2000, nr 35 (luty), s. 37–41.
  • Grzegorz Ziółkowski, Tafla lustra. Myśli o sztukach walki i teatrze, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2000, nr 36 (kwiecień), s. 82–86.
  • Grzegorz Ziółkowski, Teatr Bezpośredni Petera Brooka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000, ss. 478.
  • Grzegorz Ziółkowski, Budowniczy mostów. Georgij Iwanowicz Gurdżijew, „Didaskalia” 1999, nr 30 (kwiecień), s. 20–23; nr 31–32 (czerwiec-sierpień), s. 66–71; nr 33 (październik), s. 42–45; nr 34 (grudzień), s. 48–51.
  • Grzegorz Ziółkowski, Custodia fatuorum – czyli histeria historii, [w:] Na schodach Klio. Jedenaście ćwiczeń z myśli o dramacie historycznym, pod red. Dobrochny Ratajczakowej i Izoldy Kiec, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, tom 19, Poznań 1999, s. 165–183.
  • Grzegorz Ziółkowski, Teatralne spotkanie z prawosławiem: „Żywot protopopa Awwakuma” w realizacji Stowarzyszenia Teatralnego „Gardzienice”, [w:] W stronę rytuału. Od Yeatsa do Węgajt, pod red. Małgorzaty Sugiery, Księgarnia Akademicka, Kraków 1999, s. 191–221.
  • Grzegorz Ziółkowski, Zakorzenienie i eklektyzm. O teatrze Tadashi Suzuki. „Didaskalia” 1998, nr 25–26 (maj-czerwiec), s. 86–91.
  • Grzegorz Ziółkowski, Argonauci współczesnego teatru. Podróże teatralne zespołów Petera Brooka, Eugenia Barby i Włodzimierza Staniewskiego, Towarzystwo Kultury Teatralnej, Łódzkie Spotkania Teatralne, Łódź 1995, ss. 67.

Kontakt

grzegorz.ziolkowski@amu.edu.pl

www.grzeg.home.amu.edu.pl